Η παρούσα μελέτη παρουσιάζει την πολεοδομική ιστορία της νεώτερης Ελλάδας στη διάρκεια του 19ου αιώνα (1833-1890) εστιάζοντας το ενδιαφέρον της στις παρεμβάσεις του κράτους με στόχο την οικιστική αναδημιουργία και στις διαδικασίες εφαρμογής τους. Παρακολουθεί τις κρατικές πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες των δημοτικών αρχών για την ανασυγκρότηση του χώρου των πόλεων, φωτίζοντας τις συμπεριφορές των τοπικών κοινωνιών απέναντι σε αυτές. Επιχειρεί να αποκαλύψει τις προθέσεις, τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις που εκφράζονται μέσω της πολεοδομικής νομοθεσίας. Στόχος της μελέτης δεν είναι μόνο η καταγραφή των σχετικών ζητημάτων αλλά και η ερμηνεία τους: προσπαθεί να εξηγήσει πώς εξελίχθηκαν οι αλλαγές που οδήγησαν το χώρο των πόλεων σε προσαρμογή στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, παρά τις μακροχρόνια αυθόρμητες διαμορφώσεις του. Δεν γίνεται μια `γραμμική` καταγραφή των οικιστικών γεγονότων αλλά επισημαίνονται, αναλύονται και ερμηνεύονται βασικές τομές στην οικιστική εξέλιξη.
Η έρευνα διαρκεί από την έναρξη της οθωνικής βασιλείας (1833) μέχρι το 1890, παρουσιάζοντας στοιχεία που αφορούν τόσο την Παλιά Ελλάδα όσο και τις εδαφικές ενότητες που προσαρτήθηκαν στο ελληνικό κράτος το 1864 (Επτάνησα) και 1881 (Θεσσαλία και τμήμα της Ηπείρου). Ο χώρος της πόλης εξετάζεται μέσα στο ευρύτερο ιστορικό του περιβάλλον, σε συνάρτηση με τα τεκταινόμενα στο ελληνικό βασίλειο: Η πολεοδομία και η αρχιτεκτονική εντάσσονται στον γενικότερο προβληματισμό που θέτουν οι ιστορικές συνθήκες.
Ο τίτλος Πολεοδομία στο Ελληνικό Κράτος είναι μια βραχυλογία, η οποία πάσχει, όπως όλες οι βραχυλογίες, από την απλούστευση. Η πολεοδομία είναι ένα κέντρο εστίασης της κοινωνίας την οποία παρατηρεί. Η αμφίδρομη κίνηση μεταξύ χώρου και κοινωνίας καθοδηγεί τις περιγραφές και τις ερμηνείες.
Η μελέτη επιχειρεί να απαντήσει σε ερευνητικά ερωτήματα, ορισμένα από τα οποία είναι:
-Ποιες ήταν οι πολιτικές θέσεις του νεαρού βασιλείου για την οργάνωση του χώρου των πόλεων; Γιατί επέλεξε το συγκεκριμένο πρότυπο ανάπτυξης και είχε άλλες επιλογές;
-Ποιες ήταν οι πολεοδομικές αντιλήψεις της εποχής και πώς εφαρμόστηκαν στα σχέδια των ελληνικών πόλεων;
-Ποιες ήταν οι ιδεολογικές παράμετροι της δημιουργίας της νέας πρωτεύουσας, όπως αυτές προκύπτουν από τα πρώτα Διατάγματα;
-Ποιες ήταν οι αρμοδιότητες των δημοτικών αρχών στη διαχείριση του χώρου;
-Υπήρξε και από πότε συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στα ζητήματα σχεδιασμού των πόλεών τους;
-Ποιες ήταν οι συνέπειες της εφαρμογής της πολεοδομικής πολιτικής του νεοελληνικού κράτους στην υφιστάμενη διάρθρωση του χώρου;
-Προσπάθησε το κράτος μέσω της μορφής της πόλης να συγκροτήσει μια ταυτότητα;
-Χαρακτηρίστηκε από ιδιαιτερότητες ή από ομοιογένεια ο πολεοδομικός σχεδιασμός;
-Ποιες ήταν οι διαδικασίες εφαρμογής των σχεδίων;
-Πώς προσαρμόστηκαν τα σχέδια στην πραγματική κατάσταση;
-Πώς αποκτήθηκαν οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι;
-Πώς ρυθμίστηκαν τα ζητήματα αρτιότητας, κατάτμησης, προσκύρωσης και τακτοποίησης των οικοπέδων;
-Πώς αποζημιώθηκαν οι ιδιοκτησίες που απαλλοτριώθηκαν; [...]

[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]