Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται την εξέλιξη του πληθυσμού και του οικιστικού δικτύου της ανατολικής Κρήτης από τον 16ο έως τον 19ο αι., όπως επίσης και την αναλυτική εξέταση όλων των παραγόντων που επηρέασαν αρνητικά, λιγότερο ή περισσότερο, την εξέλιξη αυτή, όπως ήταν οι πολεμικές συγκρούσεις, οι επιδημικές ασθένειες, οι κρίσεις διατροφής, οι φυσικές καταστροφές κ.ά.

Το οικιστικό δίκτυο της ανατολικής Κρήτης χαρακτηρίζει έντονη συνέχεια, ενώ η διαμόρφωσή του εντοπίζεται πριν από τον 16ο αιώνα. Ουσιαστικά το μόνο αστικό κέντρο, που αναπτύσσεται είναι ο Χάνδακας-Ηράκλειο.

Τις σημαντικότερες επιπτώσεις στην εξέλιξη του πληθυσμού και την οικιστική συνέχεια της ανατολικής Κρήτης είχαν ο Κρητικός πόλεμος και οι επαναστάσεις του 19ου αιώνα και δευτερευόντως οι επιδημίες πανώλης. Οι εξελίξεις κατά τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα επηρέασαν αποφασιστικά την εθνοθρησκευτική σύνθεση του πληθυσμού και τη συνέχεια του οικιστικού δικτύου.

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται πληθυσμιακοί πίνακες κατά το θρήσκευμα, το φύλλο, την ηλικία κ.λπ., όπως και κατάλογος των οικισμών της ανατολικής Κρήτης καθώς και εκτενής βιβλιογραφία.