Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΜΥΘΟΣ ΣΤΟ ΡΙΤΣΟ [...] Υστερόγραφο: Πίστευα, όταν μελετούσα τον αρχαίο μύθο στο Ρίτσο, ότι είχα εξαντλήσει το θέμα. Ο Ρίτσος όμως με δίδαξε και πάλι, αυτή τη φορά από τον τάφο του, ότι δεν μπορούμε να εξαντλήσουμε το ανεξάντλητο: Στο κύκνειο άσμα του, στις τέσσερεις ποιητικές ενότητες, που κυκλοφόρησαν τον περασμένο Νοέμβριο με τον κοινό τίτλο `Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα`, ο Ρίτσος καταγράφει τη Νέκυια της ψυχής του, τη μακρόσυρτη κάθοδό του στον Άδη (1987-1989) και, ταυτόχρονα, το θάνατο του ιστορικού και ιδεολογικού του `Κόσμου` - και πάλι με τη βοήθεια της, πάρα πολύ αποσπασματικής, προσφυγής του στο καλό προσωπείο του μύθου, για να διερμηνέψει και τους τελευταίους - γι` αυτόν, όχι για μας- `δύσκολους καιρούς`. Θα συγκεντρώσω εδώ, καταληκτικά, τις σκόρπιες αυτές μυθολογικές-ποιητικές ψηφίδες, ταυτόχρονα σπαράγματα της ποίησης και της ψυχής του, χωρίς να ελπίζω πια ότι θα μπορέσω να ολοκληρώσω ένα πεισματικά ανολοκλήρωτο μωσαϊκό: `Μετά την Τροία`, Περσεφόνη (`Σήματα`· `Άχρηστα κλειδιά`), Συμπληγάδες/Ελένη (`Μικρό χρονικό`), Ορέστης (`Ακατόρθωτη φυγή`), Πηνελόπη (`Δευτερόλεπτα`, 13).