Έπειτα από δέκα χρόνια εργασιών για την κατασκευή του κτηρίου που θα "φιλοξενούσε" την πλούσια συλλογή του Μονάχου, η Πινακοθήκη άνοιξε τελικά για το κοινό το 1836, έπειτα από επιθυμία του βασιλιά Λουδοβίκου Α΄ της Βαυαρίας.
Μια τόσο πλούσια συλλογή ήταν αποτέλεσμα πέντε και πλέον αιώνων συλλεκτικού πάθους και προσεκτικής συντήρησης της καλλιτεχνικής κληρονομιάς εκ μέρους της οικογένειας Βίτελσμπαχ.
Ο πρώτος πυρήνας έργων ήταν καρπός του συλλεκτικού πάθους του Γουλιέλμου Δ΄ των Βίτελσμπαχ, ο οποίος κατάφερε να αγοράσει πολλούς πίνακες των σημαντικότερων γερμανών ζωγράφων. Με τον Μαξιμιλιανό Α΄, η συλλογή εμπλουτίστηκε σημαντικά και έφτασε να περιλαμβάνει 3.407 έργα τέχνης, ανάμεσα στα οποία και 778 πίνακες.
Παρόλο που η συλλογή υπέστη αρκετές και επανειλημμένες λεηλασίες (το 1632 από τους Σουηδούς, στις αρχές του 19ου αιώνα από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα), σήμερα η Παλαιά Πινακοθήκη αποτυπώνει την ιστορία μιας οικογένειας, της οποίας το ενδιαφέρον για την τέχνη ξεπέρασε τα σύνορα της πόλης της και επεκτάθηκε σε έργα ξένων καλλιτεχνών, χωρίς όμως ποτέ να ξεχνάει τη δική της ιδιαίτερη ταυτότητα.