Η επιστήμη της Παιδαγωγικής, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, μέχρις ότου αποκτήσει στο πανεπιστημιακό και γενικά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο τη θέση που της αρμόζει, αμφισβητήθηκε πολλάκις σε ό,τι αφορά στην επιστημονικότητα και στη συμβολή της στην Εκπαίδευση και γενικά στην εξέλιξη της κοινωνίας. Δέχθηκε, δηλαδή, κατά καιρούς έντονη κριτική, και ως ένα βαθμό σφοδρή πολεμική, που τις περισσότερες φορές μάλιστα ήταν όχι μόνο αδικαιολόγητη αλλά και άδικη. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν υπήρχαν στην Ιστορία της Παιδαγωγικής επιστήμονες και εξέχουσες προσωπικότητες που πάλεψαν για να αποδείξουν ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλαδή η Παιδαγωγική έχει επιστημονικές βάσεις, οντότητα και δικό της λόγο στα επιστημονικά και εκπαιδευτικά δρώμενα της χώρας, όπως έχουν και οι άλλες επιστήμες. Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονεί κανείς ορισμένα τρανταχτά ονόματα παιδαγωγών, όπως π.χ. του Δ. Γληνού, του Αλ. Δελμούζου, του Ευ. Παπανούτσου κ.ά., που άφησαν εποχή και δημιούργησαν Ιστορία στη χώρα μας, τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς φορείς (ΔΟΕ, ΟΛΜΕ) οι οποίοι με τους πολυσχιδείς τους αγώνες και με τις δυναμικές τους πρωτοβουλίες, ενέργειες και προσπάθειες κατόρθωσαν, έστω και με πολλή καθυστέρηση σε σύγκριση πάντα με άλλες χώρες, να καταξιώσουν την Παιδαγωγική στα μάτια του κοινωνικού συνόλου και να αναδείξουν την πραγματική της σημασία. [. . .] Ανάμεσα στους σπουδαίους Έλληνες επιστήμονες, στις ξεχωριστές προσωπικότητες, στους βασικούς συντελεστές, στους διαπρεπείς επιστήμονες παιδαγωγούς, που συνέβαλαν να αποκτήσει η Παιδαγωγική στη χώρα μας την επιστημονική της αξία, την καταξίωση, την αυτοτέλεια και τη θέση που της ταιριάζει, είναι και ο καθηγητής της Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Παναγιώτης Ξωχέλλης, προς τιμήν του οποίου εκδίδεται και ο παρών τόμος.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]