Το παρόν βιβλίο προέρχεται από την διδακτορική διατριβή του Ανδρέα Αντωνόπουλου που εκπονήθηκε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η εφημερίδα "Νεολόγος" της Κωνσταντινούπολης, την περίοδο 1866-97, υπήρξε σημαντική φωνή του ελληνισμού στην ευρύτερη περιοχή της καθ` ημάς Ανατολής. Η ιστορική αυτή περίοδος περιλαμβάνει πολύ κρίσιμες εξελίξεις στο χώρο των Βαλκανίων, Μικράς Ασίας και Καυκάσου. Η κορύφωση του "Ανατολικού προβλήματος" δηλαδή ποια θα είναι η διάδοχος κατάσταση μετά από τον επικείμενο θάνατο του ασθενούς της Ευρώπης -της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- δημιουργεί αλυσιδωτά γεγονότα στον ευρύτερο χώρο της Ευρασίας. Η περίοδος αυτή επίσης αντιστοιχεί στο δίλημμα του ελληνισμού, ποια πορεία θα ακολουθήσει έχοντας σημαντικό μέρος του γένους των Ελλήνων να ζει εκτός του ελληνικού κράτους, που περιορίστηκε εδαφικά από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις παρά τις τεράστιες θυσίες που είχαν γίνει κατά την διάρκεια της οκταετούς Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

[...] Επομένως το βιβλίο "Οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και το Ανατολικό Ζήτημα 1866-1881. Η μαρτυρία του Νεολόγου της Κωνσταντινούπολης" αν και αναφέρεται στην περίοδο κυκλοφορίας της εφημερίδας "Νεολόγος", ωστόσο έχει διαχρονική αξία. Τα ιστορικά γεγονότα δεν έχουν τον χαρακτήρα απλών περιοδικών επαναλήψεων αλλά εμπεριέχουν δυναμικές που έχουν διαχρονικό χαρακτήρα. Άρα η βαθιά μελέτη της ιστορίας δίνει την δυνατότητα κατανόησης των εξελίξεων του άμεσου και μακρινού μέλλοντος. [...]

Νικόλαος Ουζούνογλου, καθηγητής ΕΜΠ, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου ΝΚΚ