Ο στοχαστής του Μαρουσιού
Συνεντεύξεις με τον Γιάννη Τσαρούχη και άρθρα
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-03-0256-1
2η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 9.54 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 15 εκ, 143 σελ.
Περιγραφή

Τον περίμενα στην οδό Γ` Σεπτεμβρίου, στο κτίριο του ΟΤΕ, όπου στεγαζόταν η Πειραματική Τηλεόραση του ΕΙΡ. Σίγουρη `επιτυχία` για κάθε δημοσιογράφο μια συνέντευξη με τον Τσαρούχη, ήταν όμως τότε κάτι πολύ δύσκολο, αντίθετα απ` ό,τι συνέβαινε τα τελευταία χρόνια που μιλούσε σε οποιονδήποτε ακόμα και με τη σπασμένη πια, μόλις ακουόμενη φωνή του. Η ώρα περνούσε και δε φαινόταν. Στο Μαρούσι δεν είχε τηλέφωνο. Ευτυχώς, κάποιος απάντησε στο `σπίτι πόλεως`, το διαμέρισμά του στο Κολωνάκι: Ο κ. Τσαρούχης είχε γυρίσει κατάκοπος και βρισκόταν τώρα στο μπάνιο. Φώναξα. Ικέτευσα. Ήρθε στο τηλέφωνο. `Είμαι ένα πτώμα!...` Η τύχη της εκπομπής πέντε λεπτά πριν απ` την έναρξη ήταν άγνωστη. Αλλά πάνω στην ώρα άνοιξε την πόρτα και μπήκε στο στούντιο καλοντυμένος και φρεσκοξυρισμένος.
Είχε λάβει μέρος σε μια έκθεση αφιερωμένη στην προσωπογραφία εκείνο τον καιρό, στην Γκαλερί Κλωντ Μπερνάρ, στο Παρίσι. Γι` αυτό και η τηλεοπτική συζήτηση είχε ως θέμα το πορτραίτο. Ό,τι διασώθηκε απ` αυτή την πρώτη εμφάνισή του στη `μικρή οθόνη` είναι ένα σύντομο σχόλιο δημοσιευμένο στα Νέα:
`Το τρακ της πρεμιέρας είχε χθες ο Γιάννης Τσαρούχης στην τηλεόραση του ΕΙΡ. Έτσι δεν άστραψε το πνεύμα του όσο περιμέναμε. Είπε: `Η σύγχρονη προσωπογραφία είναι μια άρνηση του μοντέλου και των συναισθημάτων του ζωγράφου. Είναι μια διαμαρτυρία για τα πάντα φτασμένη στα άκρα... Δεν υπάρχει ελληνικότητα στην παράδοση της ντόπιας προσωπογραφίας, γιατί όλοι οι Έλληνες ζωγράφοι, καλοί ή κακοί, προσπαθούν να προσαρμοστούν στη δυτική σχολή... Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να σου παραγγέλνουν το πορτραίτο τους. Είναι σαν να είσαι κουρέας ή κορσεδού και να σου φωνάζει ο πελάτης στένεψε εδώ, φάρδυνε εκεί... Το Παρίσι γέρασε. Σήμερα υπάρχουν πολλές `πιάτσες` με την οικονομική σημασία της λέξης... Οι άνθρωποι σήμερα ζούνε πάρα πολύ, ενώ τα πράγματα γερνάνε πολύ γρήγορα...`
Κοιτάζω την ημερομηνία. 20 Απριλίου 1967. Από την επομένη οι μεταδόσεις γίνονταν παρουσία ενόπλων φρουρών, ενώ ένας συνταγματάρχης-λογοκριτής, καθισμένος δίπλα στο ρυθμιστή του ήχου, παρακολουθούσε τις ζωντανές εκπομπές έτοιμος να επέμβει ανά πάσα στιγμή. Το πρόγραμμά μου δε μακροημέρευσε. Τη διακοπή του την επέσπευσε, μάλιστα, ένα αφιέρωμα στον... Πωλ Κλωντέλ του οποίου γιορτάζονταν η εκατονταετηρίδα. Έμεινε, όμως, ζωντανή η σχέση με τον Τσαρούχη, μέρος της οποίας είναι τα άρθρα, οι συνεντεύξεις και οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται σ` αυτό τον τόμο. Θα την έλεγα μια δημοσιογραφική φιλία. Μπορώ, μάλιστα, να πω πως χτίστηκε ακριβώς εκείνο τον καιρό που οι συναντήσεις στα αθηναϊκά σπίτια δεν είχαν ακόμα ξεφτίσει σε άνευ περιεχομένου δεξιώσεις και άνευ διαλόγου συναναστροφές. Η συμβολή του Τσαρούχη τις κουβέντες που γίνονταν για το βραχνά της δικτατορίας ήταν αποφθεγματική πάντα. Και η κρίση του για τους συνταγματάρχες στερεότυπη: `Αυτοί οι άνθρωποι είναι πέραν του καλού και του κακού!...`
Καθώς έμπαινε εκείνο το ανήσυχο καλοκαίρι του 1967, οι παρέες, μετά το δελτίο ειδήσεων του BBC, έφευγαν απ` τα σπίτια για να συνεχίσουν την κουβέντα στις υπαίθριες ταβέρνες. Θυμάμαι στο Τουρκολίμανο τον Τσαρούχη να νυστάζει και να λέει, καθώς περνούσε δίπλα μας μια περίπολος της ναυτικής αστυνομίας: `Πάμε, είναι περασμένα μεσάνυχτα. Τα παλιά μου μοντέλα θ` αναγκαστούν να μας συλλάβουν...`. `Τι ανάγκη έχεις εσύ`, τον πείραζαν, `που ζωγραφίζεις Εσατζήδες και ναύτες. Οι συνταγματάρχες θα σ` έχουνε τώρα όπα, όπα`. `Κάνετε λάθος`, απαντούσε. `Όλοι αυτοί έχουν στα σπίτια τους πίνακες με λουλούδια!...`. Τον θυμάμαι, επίσης, να ξαναζωντανεύει μετά από ένα σύντομο ύπνο στο φιλικό αυτοκίνητο που τον πήγαινε στο Μαρούσι. Και να μας καλεί να περάσουμε στο σπίτι του, σ` αυτό το γοητευτικό άδυτο της ακαταστασίας και της ομορφιάς, που ήταν ημιτελές τότε και έχει παραμείνει κάπως ημιτελές ακόμα και σήμερα, σαν μερικά μυστηριακά ζωγραφικά έργα που λες κι έμειναν έτσι επίτηδες, από κοκεταρία προς το χρόνο. (...)

Ο στοχαστής του Μαρουσιού
Το νέο ζωγραφικό πρόσωπο του Γιάννη Τσαρούχη
'Είμαι ο μεγαλύτερος Έλληνας ηθοποιός'
Η εθνική φορεσιά
Από την αφηρημένη τέχνη στην αρχαία τραγωδία
'Η μοντέρνα τέχνη είναι προπολεμική'
Οι κατά Τσαρούχην 'Τρωάδες'
Μιλώντας για τον Ευγένιο Ντελακρουά
Επιστολή προς τυχόν ενδιαφερομένους
'Η Ελλάδα ελέγχει ό,τι κάνω στη ζωή μου'
Τα 'Ζεϊμπέκικα'
Τα Ζεϊμπέκικα του Τσαρούχη κάτι άλλο από χορός
Μιλώντας για τον Αντώνη Φωκά
Κυριακάτικο μνημόσυνο για τον Βασίλη Τσιτσάνη
Ευρετήριο