Ο εγκληματίας στο έργο του Ντοστογιέφσκι

Υπο-χθόνιος ή υπερ-άνθρωπος;

Πανούσης, Γιάννης Απ.

Κυκλοφορεί

ISBN: 978-960-272-962-5

Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 5/2012

1η έκδ., Ελληνική, Νέα

€ 37.00 (περ. ΦΠΑ 6%)

Βιβλίο, Χαρτόδετο

24 x 17 εκ, 290 σελ.

Περιγραφή

Εδώ και τριάντα τουλάχιστον χρόνια άρχισα να συλλέγω υλικό για να γράψω `κάποτε, κάτι` για τον εγκληματολόγο Ντοστογιέφσκι. Τα χρόνια πέρασαν αλλά η (έμμονη) ιδέα δεν μ` εγκατέλειψε, λες και είχα μια ψυχο-πνευματική οφειλή.
Αυτή η εσωτερική ανάγκη συνδυάστηκε και με την πάγια άποψή μου ότι μέσα στην (καλή) λογοτεχνία ανακαλύπτουμε μυστικά για την ανθρώπινη ψυχή, το βάθος και το πάθος της, που κανένα εγχειρίδιο Εγκληματολογίας ή Ψυχολογίας δεν μπορεί να καταγράψει ή να αναδείξει.
Στο εγχείρημά μου αυτό, αν και θεώρησα επιβεβλημένο -από το ίδιο το έργο του Ντοστογιέφσκι- να `ταξιδέψω` σε φιλοσοφικά, ψυχολογικά, θεολογικά κείμενα και θεωρήματα, προσπάθησα να μην αλλοιώσω την εγκληματολογική μου οπτική.
Ο Ρασκόλνικωφ -κυρίως- αλλά και οι άλλοι ήρωες και οι άλλες στάσεις / αποστάσεις / καταστάσεις των έργων του Ντοστογιέφσκι μου έδωσαν την ευκαιρία να καταθέσω σκέψεις για τον ντοστογιεφσκικό εγκληματία (υποχθόνιος, τραγικός, παράλογος, υπαρξιακός, υπεράνθρωπος) και να τον προσεγγίσω με βάση την εγκληματολογική θεωρία.
Το κατά πόσο δεν πρόδωσα τις ιδέες του Ντοστογιέφσκι και το κατά πόσο πρόσθεσα κι εγώ μια γραμμή στο τεράστιο (κι από εξέχοντες διανοητές) ερμηνευτικό έργο για τον Ρώσο λογοτέχνη, θα το κρίνουν οι αναγνώστες του βιβλίου μου.
Η οφειλή μου όμως εξεπληρώθη.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΑ
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Β. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ: ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
1. Η αναζήτηση του θεού
2. Ο φόβος (και ο πόνος) του θανάτου
3. Τα 'παιχνίδια' της Μοίρας
4. Περί ελευθερίας
5. Αγωνία (αποδέσμευσης;)
6. Το υπαρξιακό κενό
7. Αισθήματα ενοχής
8. Υπεύθυνη συνείδηση
Γ. Η ΥΠΟΓΕΙΑ ΨΥΧΟ-ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
1. Γενικά περί λογοτεχνίας και λογοτεχνών των παθών
2. Οι απόψεις του Ντοστογιέφσκι
α. Ο Ντοστογιέφσκι 'πίσω' ή 'μέσα' στους ήρωές του
β. Ψυχο-ηθικές πτυχές
3. Η ρωσική 'ψυχή'
Δ. ΠΕΡΙ ΗΘΙΚΗΣ (ΚΑΙ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
1. Ελευθερία βούλησης
2. Ηθική Ελευθερία (για όλα;)
3. Ο 'Καθρέφτης'
4. Αυτο-τιμωρία;
Ε. Ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙΚΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑΣ
1. Θεολογικά
α. Θεός και Διάβολος
β. Περί καλού και -κυρίως- περί κακού
2. Ιδεο-εγκληματο-λογικά;
α. Υποχθόνιος (και χωρίς έλεος;) εγκληματίας
β. Τραγικός (και αμαρτωλός;) εγκληματίας
γ. Παρά-λογος (και υπο-συνείδητος;) εγκληματίας
δ. Υπαρξιακός (και μοναχικός;) εγκληματίας
i) Αναζήτηση εαυτού
ii) Αναζήτηση ορίων
ε. Υπερ-άνθρωπος (και 'διπλός';) εγκληματίας
ΣΤ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΟ-ΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑ-ΛΥΣΕΙΣ
1. Εισαγωγικά
2. 'Εγκληματική' προσωπικότητα
3. Έγκλημα εκ των έσω
α. Ψυχοσυμπλέγματα
β. Ηθική παραφροσύνη
α) Ανηθικότητα;
i) Κληρονομικά ένστικτα;
ii) Κακία και διαστροφή;
iii) Νευρωτική προσαρμογή;
iv) Ηθική ευθύνη;
β) Επικινδυνότητα;
γ. Σημεία πολυ-φονικών διαφωνιών
α) Περί βιολογικού και κοινωνικού
β) Περί του 'ταραγμένου' εγκληματία
γ) Κανόνες και 'μη-κανονικοί'
δ. Συμβολικοί φόνοι
Ζ. ΕΣΧΑΤΕΣ(;) ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟ, ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
1. Μοίρα - Ελευθερία - Αγωνία στο Ντοστογιεφσκικό Χριστιανισμό
2. Ψυχή, κακό και έγκλημα (μακρυά από το Θεό)
3. Ο υπεράνθρωπος εγκληματίας 'σκότωσε' τον Θεό;
ΕΠΙ-ΛΟΓΟΣ: ΠΟΣΟ ΕΥΚΟΛΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ;
1. Ο συγγραφέας
2. Οι 'εγκληματίες' ήρωες
3. Η ερμηνεία - ψήγμα διπλής ανάγνωσης και αναγνώρισης
Εγκληματία
Θ. ΕΠΙ-ΜΥΘΙΟ
Ι. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική
Ξένη
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ