`Via dolorosa` ή `ο Δρόμος του Σταυρού` είναι τα ονόματα που έδωσε η ύστερη των χριστιανών ευσέβεια στην πορεία του Πάσχοντος Χριστού από το Πραιτώριο μέχρι τον Τάφο. Η Αγία Γραφή και ιδίως η χριστιανική παράδοση απομνημόνευσαν με συγκίνηση τους σταθμούς αυτής της δραματικής και συνάμα σωτήριας πορείας. Οι φύλακες και οι προσκυνητές της Αγίας Γης επεδίωξαν να δηλώνουν τούτους τους σταθμούς με εξωτερικά σημάδια (στήλες, εντοιχισμένες πλάκες, δείκτες κ.λπ.), στους τόπους όπου βάδισαν για τελευταία φορά οι πόδες του Ιησού.
Τα σημάδια της μνήμης κατέστησαν σημεία λατρείας, σταυροδρόμια ευλάβειας των πιστών, οι οποίοι επανελάμβαναν τη διαδρομή κατά την Μεγάλη Εβδομάδα ή κατά την διάρκεια της ιεραποδημίας τους στα Ιεροσόλημα. Στους σημασμένους τόπους της προσκυνηματικής πορείας οι πιστοί στέκονταν να ξαποστάσουν, να φέρουν στη μνήμη τα γεγονότα που συνέβησαν εκεί και να προσευχηθούν. Μεταξύ 15ου και 17ου αι. διαμορφώθηκε στη Δύση η παράδοση περί δεκατεσσάρων (14) σταθμών ή `στάσεων` (statio) του Κυρίου, για τη διάδοση της οποίας πολύ συνέβαλαν μοναχοί Φραγκισκανοί. Τα θέματα των `στάσεων` αυτών ήσαν, κατά σειρά, τα εξής :
1. H καταδίκη του Iησού απ` τον Πιλάτο (βλ. Ματθ. 27, 24-26).
2. Η επίθεση του Σταυρού επί των ώμων του Χριστού (βλ. Ιωάν. 19, 16-17).
3. Η πρώτη πτώση του Iησού φέροντος το Σταυρό.
4. Η συνάντηση του καταδικασθέντος Iησού με την Παναγία.
5. Σίμων ο Κυρηναίος αναλαμβάνει να βαστάξει το Σταυρό του Κυρίου (βλ. Μαρκ. 15, 21· Ματθ. 27,32· Λουκ. 23,26).
6. Η συνάντηση του Ιησού με τη Βερονίκη (παράδοση ιερού Μανδηλίου).
7. Η δεύτερη πτώση του Iησού στην πύλη του κριτηρίου.
8. Ο θρήνος των γυναικών που ακολουθούσαν το Χριστό (βλ. Λουκ. 23,27-31).
9. Η τρίτη πτώση του Iησού στις υπώρειες του Γολγοθά.
10. Οι στρατιώτες αφαιρούν τα ενδύματα από τον Iησού (βλ. Ιωάν. 19,23-24).
11. Οι στρατιώτες προσηλώνουν το Χριστό στο Σταυρό.
12. Οι στρατιώτες υψώνουν το Σταυρό εν μέσω δύο ληστών `εις τόπον λεγόμενον Γολγοθά, ό εστιν Κρανίου Τόπος` (Ματθ. 27, 33).
13. Η Α ποκαθήλωση.
14. Η Ταφή του Κυρίου (βλ. Ιωάν. 19, 39-42).
Οι `στάσεις` αυτές, μέρος ενός `θρησκευτικού θεάτρου` στο οποίο συμμετέχει ο καθένας, αποτέλεσαν μόνιμο μέσο εποπτικής διδασκαλίας, πνευματικής άσκησης και μιμητικής αναγωγής στο Πάθος του Χριστού. Επηρέασαν βαθύτατα την ευσέβεια των λαών που τις οικειώθηκαν και τη λατινική λειτουργική παράδοση (Μεγάλη Εβδομάδα και Τεσσαρακοστή, επίσκεψη Αγίων Τόπων, κομποσχοίνι και καθ` ημέραν προσευχή, ζωγραφική απεικόνιση και αναπαράσταση της πορείας προς Γολγοθά με ισάριθμες `στάσεις` στο ύπαιθρο και σε ναούς), συγγραφείς και καλλιτέχνες. Ενέπνευσαν, τέλος, τον Paul Claudel (1868-1955), τον κορυφαίο χριστιανό ποιητή της σύγχρονης Γαλλίας, ο οποίος -τον Οκτώβριο του 1911- είδε στην πορεία του Iησού προς το Σταυρό την υπέρβαση του πόνου και του θανάτου, την προσαγωγή μας στο Θεό της καταλλαγής και της αγάπης, την αλήθεια της πίστης, τη σωτηρία όλης της Κτίσης. [...]

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]