[...] Σύμβολο ακατάλυτο και πρότυπο ακατάρριπτο του Έλληνα Μαχητή της εξόρμησης αυτής του Νέου Ελληνισμού στάθηκε ο Νικόλαος Πλαστήρας. Δεν ευτυχήσαμε να γεννηθεί ένας Όμηρος για να τον τοποθετήσει εκεί που ο Μελησιγενής ποιητής τοποθέτησε τον γιο της Θέτιδος. Θάταν παράταιρο βέβαια αφού η πνευματική και πολιτική μας ζωή μετά το 1922 παραδέρνει μεταξύ ηττοπάθειας, ανέξοδης ρητορείας και αντιδραστικής ενοχής. Μα στα προσφυγοχώρια ακόμα τον διηγούνται... Μιλούν για τον Στρατιώτη μα και για τον Πολιτικό όταν η Πατρίδα ματωμένη ζητούσε καλύτερες μέρες, ανόρθωση, δικαιοσύνη, προκοπή.
Η ζωή του υπήρξε κρυστάλλινη, λυδία λίθος για την εξακρίβωση της ιστορικής αλήθειας -αν υποτεθεί ότι μπορεί να υπάρξει ποτέ τέτοια. Συγκίνηση, περηφάνεια αλλά και οδύνη προξενεί η ζωή του θρυλικού πολέμαρχου, του αδιάφθορου πολιτικού. Σχεδόν απόγνωση όταν συγκρίνεται με το αποπνικτικό τέλμα της ελλαδικής ζωής τις τελευταίες δεκαετίες, όταν συγκρίνεται με στρατιωτικούς ή πολιτικούς του σήμερα. Αν αλλάζουν οι εποχές, το ήθος και το αριστεύειν δεν είναι χρονικές αξίες, δεν υπόκεινται σε κοινοβουλευτικές εκπτώσεις.
Απλός και αλύγιστος, αυστηρός και γλυκός, λιγομίλητος και εκρηκτικός, ηφαιστειώδης και δωρικός, γενναιόψυχος και ιδιοφυής, ευαίσθητος και αποφασιστικός, οραματιστής και δημιουργός ο Νικόλαος Πλαστήρας γεννήθηκε στην μόλις απελευθερωμένη Θεσσαλία. Μια εποχή που η Μεγάλη Ιδέα φώτιζε και θέρμαινε τις ψυχές των Ελλήνων. Τότε που ο μικροελλαδισμός από τη μια και η δήθεν προοδευτική διανόηση ήσαν ανήμποροι να την μυκτηρίσουν. Τότε που ήταν αξία αυτονόητη η ελευθερία, αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα και ιερό καθήκον η απελευθέρωση του υπόδουλου αδελφού. Ένας άντρας, μια γενιά: Στο Γουδί, στους Βαλκανικούς, στην Άμυνα, στον Πρώτο Παγκόσμιο, στην Μικρά Ασία. Δόξασε τα ελληνικά όπλα και δοξάστηκε απ` αυτά. Η παρουσία του στο πεδίο της Μάχης αποτελούσε ασφάλεια επιχειρησιακή, βεβαιότητα επιτυχίας. Λαχανάς, Σκρα, Οδησσός, Τουμλού Μπουνάρ, Καλέ Γκρότο, Αφιόν Καραχισάρ, Σαλιχλή. Τόποι που τον είδαν, τον ενοιώσανε και δεν τον λησμονούνε. [...]
Άρρωστος βαρειά, παραμονές του θανάτου θα συγκλονιστεί από την εκτέλεση του Μπελογιάννη και των τριών συντρόφων του. Και τι ανανδρεία, οι συνεργάτες του παρακράτους για τους ιδιοτελείς σκοπούς των, χρησιμοποίησαν το γεγονός για να `αποδείξουν` τάχα τις ευθύνες του Κέντρου. Στις 27 Ιουλίου 1953 η καρδιά του Μαύρου Καβαλλάρη έπαψε να χτυπά. Ο θρήνος βουβός απλώθηκε από τις προσφυγογειτονιές ως τα Άγραφα και από τις κορφές της Μακεδονίας ως τα ξεροπόταμα της Μικρασίας. Μια μεγάλη εποχή τέλειωνε μαζί του. Ήταν ο άνθρωπος που πιστοποίησε με την ζωή του την ακατάλυτη ενότητα και την πολιτική ταύτιση Έθνους και Δημοκρατίας. Ο άνθρωπος της δράσης, της θυσίας, της απόλυτης περιφρόνησης του θανάτου παραδόξως είχε πεθάνει.
Η ζωή του, πρότυπο αριστείας, τελευταίος κρίκος μιας μακράς αλυσίδας που παραπέμπει στα μυκηναϊκά έπη, φανέρωσε χωρίς περιττές λέξεις ό,τι μπορούμε ανενδοίαστα να ονομάσουμε ηρωική φιλοσοφία. Αυτήν που διδάσκεται σε βουνά σαν τ` Άγραφα και την διηγούνται γερόντισσες προσφυγομάννες και δεν μαθαίνεται στα μαζικά πανεπιστήμια της Εσπερίας. Ήταν ο γνησιώτερος Έλλην ηγέτης του νεοελληνικού κράτους, ένας φτωχός εύζωνος που ενσάρκωνε κάθε λαϊκό πόθο και που μιαν άλλη εποχή θα είχε γίνει κιόλας παραμύθι...
...Αμηχανία και αντίφαση, προκαλεί η χρήση λέξεων για την ζωή Γενναίων. Ο αναγνώστης πιστεύω να φανεί επιεικής στις αδυναμίες αυτής της μελέτης που γράφηκε σκόπιμα χωρίς ακαδημαϊκές σημειώσεις εξ αιτίας μιας έμμονης ιδέας του συγγραφέα περί βιωματικής ιστορίας. Όταν μάλιστα γράφει κανείς για τον Νικόλαο Πλαστήρα ο ακαδημαϊσμός φαντάζει τόσο αταίριαστος...
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]