Κεντρικό πρόσωπο του έργου είναι ο Βαλέριος: είναι ο "Νάρκισσος, ή ο εραστής του εαυτού του". Ο ναρκισσισμός που τον διακατέχει χρήζει θεραπείας, σύμφωνα πάντα με τη γνώμη των ανθρώπων που τον περιτριγυρίζουν. Για τον ίδιο όμως είναι ό,τι πιο φυσικό και συνάμα ωραίο μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Όταν θα αντικρίσει ένα πορτρέτο στην τουαλέτα του, θα τον κυριεύσει ένας ανυπέρβλητος και αθεράπευτος θαυμασμός για το πρόσωπο που απεικονίζεται σε αυτό. Την ίδια στιγμή θα ερωτευτεί τη γυναικεία μορφή του πορτρέτου και θα αρχίσει να παραφέρεται.

Ο ερωτευμένος Βαλέριος θα αρχίσει να αναζητά το πρόσωπο του πορτρέτου σε όλο το Παρίσι, με τη βοήθεια του μέθυσου υπηρέτη Φροντίν. Δε γνωρίζει όμως, πως η επινόηση της ιστορίας με το πορτρέτο, είναι ένα αστείο που σκάρωσε η αδελφή του Λουσίντα με τη βοήθεια της υπηρέτριάς της Μάρθας και την απρόθυμη συμμετοχή της εκλεκτής της καρδιάς του Αγγελικής. Δε γνωρίζει συνάμα, πως το πρόσωπο που έχει ερωτευτεί, στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου γυναικείο: διότι στο παραλλαγμένο αυτό πορτρέτο δεν απεικονίζεται, παρά μονάχα ο ίδιος...