Ο τόμος συγκεντρώνει τις εισηγήσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν στο συνέδριο (4 και 5 Απριλίου 2008) που αφιέρωσε το Μουσείο Μπενάκη στον συγγραφέα, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννησή του.
Έλληνες και ξένοι μελετητές του Καραγάτση και της νεοελληνικής φιλολογίας φωτίζουν κρίσιμες πτυχές του έργου του, επικεντρώνοντας στην πολυεπίπεδη σχέση του με την ιστορία και αναδεικνύοντας τους δρόμους της συγκρότησης της ποιητικής του.
Περιέχονται οι εισηγήσεις:
Πρόγραμμα εργασιών του συνεδρίου
Σημείωμα του εκδότη
Σταύρος Ζουμπουλάκης, χαιρετισμός
Οι εισηγήσεις
- Νίκος Καραπιδάκης, "Από την πυκνή περιγραφή στην ιστορική ερμηνεία"
- Αλέξανδρος Μπαζούκης, "Ποίησις και ιστορία. Η κατάληξη μιας αγωνιώδους σύζευξης "προς τη σύνθεση του παντός" στο "Σέργιος και Βάκχος" (1959)
- Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, "Ο Καραγάτσης και το φανταστικό. Αφηγηματικές τεχνικές, κοσμοθεωρία και ιδεολογία στο "Χαμένο νησί" (1943) και στο "Άμρι α μούγκου" (1954)
- Μίλτος Πεχλιβάνος, "Ο κόσμος που πεθαίνει". Σκέψεις για μια βιολογική και κοινωνική ιστορία"
- Gunnar Del Boel, "Ο Γιούγκερμαν" ή το "ξύπνημα του κοιμισμένου ανθρωπισμού"
- Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, "Όψεις της βίας: συγκροτώντας τον "Κίτρινο φάκελο"
- Τάσος Σακελλαρόπουλος, "Οι λησταί στα πρόθυρα των Αθηνών". Διάλογος μεταξύ 1870 και 1952: η πολιτική λειτουργία ενός μυθιστορήματος στη μετεμφυλιακή Ελλάδα"
- Γιάννης Παπαθεοδώρου, "Σέργιος και Βάκχος: μυθοπλαστικές αναπαραστάσεις και ιστοριογραφικά σχήματα"
- Δημήτρης Ραυτόπουλος, "Ο φιλελευθερισμός του Καραγάτση"
- Έρη Σταυροπούλου, "Το μεταφραστικό πρόβλημα του Καραγάτση"
- Αγγέλα Καστρινάκη, "Ο Καραγάτσης και οι θεολογικές του χίμαιρες"
- Ελισάβετ Κοτζιά, "Το πεζογραφικό έργο του Μ. Καραγάτση ως προάγγελος του σημερινού λογοτεχνικού λαϊκισμού"
- Χριστίνα Ντουνιά, "Όψεις του έρωτα στον Μ. Καραγάτση: δοκίμιο και μυθιστόρημα (1933-1943)
- Βιβή Θεοδοσάτου, "Μορφές θανάτου στο έργο του Μ. Καραγάτση"
- Άρης Μπερλής, ""Ο κίτρινος φάκελος" και η πλαστότητα της μυθιστοριογραφίας"
- Βαγγέλης Αθανασόπουλος, "Οι αφηγηματικές τεχνικές και οι δομές της επιθυμίας. ""Το μπουρίνι": το μικρό που είναι μεγάλο, το μεγάλο που γίνεται μικρό"
- Μαίρη Μικέ, "Η Αφρική ως επικίνδυνη σαγήνη. "Άμρι α μούγκου (1954): στο χέρι του λευκού άντρα""
- Άντεια Φραντζή, ""Ο κίτρινος φάκελος" και η ποιητική της ανατροπής"
- Κατερίνα Καρακάση, "Νησιά του ουτοπίας. "Το χαμένο νησί" του Μ. Καραγάτση"
- Ιωσήφ Βιβιλάκης, "Η θέση του Καραγάτση για μια ελληνική ερμηνεία του αρχαίου δράματος. Επαλήθευση της ιστορικής συνέχειας του έθνους;"
- Πόπη Διαμαντάκου, "Καραγάτσης και τηλεόραση. Μια ιδανική συνάντηση"
- Τζίνα Πολίτη, "Ειδολογικές και ιδεολογικές παράμετροι στο μυθιστόρημα "Το 10""
Στρογγυλό τραπέζι
Λογοτέχνες συζητούν για τον Μ. Καραγάτση
- Δημήτρης Τζιόβας, "Λαϊκός και μοντέρνος: η διάρκεια του Καραγάτση"
- Ελένη Γιαννακάκη, "Διαβάζοντας τον Καραγάτση"
- Δημοσθένης Κούρτοβικ, "Άβολος και εμπρηστικός ώς το ιωβηλαίο του"
- Στρατής Πασχάλης, "Μ. Καραγάτσης. Ένας sui generis"
- Μένης Κουμανταρέας, "Για τον Καραγάτση"
- Χ. Α. Χωμενίδης, "Ο Γιούγκερμαν κι εγώ"
Οι ομιλητές