Ο αναγνώστης που κρατά στα χέρια του τους δύο πρώτους τόμους της Ιστορίας της Ελλάδας τον 20ού αιώνα ας μην αναζητήσει σε αυτούς την παρουσίαση συμβάντων που αποτελούν πλέον παρελθόν. Θα βρει στις Απαρχές, όπως και στους τόμους για τον Μεσοπόλεμο, το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο καθώς και για τη Μεταπολεμική, Ελλάδα που ακολουθούν, την ανάλυση τάσεων και δεδομένων που συγκροτούν ακόμη το παρόν της ελληνικής κοινωνίας. Οι συγγραφείς των είκοσι συμβολών που περιέχονται στις Απαρχές του αιώνα δεν στόχευαν στη γραμμική εξιστόρηση του παρελθόντος, αλλά στον εντοπισμό και την ανάδειξη της γένεσης τάσεων και συνθηκών που διαφοροποίησαν σαφώς την ελληνική κοινωνία του 20ού αιώνα από την προηγούμενη περίοδο και οι οποίες, εν πολλοίς, τη χαρακτηρίζουν ως σήμερα. Η προσέγγιση αυτή, ενώ παραμένει πιστή στη διαχρονική μελέτη των φαινομένων που είναι ίδιον της ιστορικής επιστήμης, ξεφεύγει από την προσήλωση στη χρονολογική αλληλουχία ως τη μόνη σχέση αιτιότητας ανάμεσα στα ιστορικά δεδομένα που μελετά. Δίπλα σε αυτή, και αντί γι` αυτήν, εντοπίζει σχέσεις πραγματικές, που προκύπτουν από τη φύση και την εξέλιξη των φαινομένων που μελετά. Αποτέλεσμα της επιλογής αυτής είναι η αρχιτεκτονική των κεφαλαίων στις Απαρχές, το πρώτο μέρος της Ιστορίας της Ελλάδας τον 20ού αιώνα. Ο ιστορικός χρόνος στους διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής δεν είναι ο ίδιος. (...)
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]