Αν επιχειρήσει ο ερευνητής να προσεγγίσει την περίπτωση του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με συναισθηματική φόρτιση, κινδυνεύει να καταλήξει σε μια εικόνα είτε γραφική είτε αγιογραφική. Η προσωπικότητα και η τέχνη του, ο ρόλος που έπαιξε στη νεώτερη Ιστορία της ελληνικής τέχνης, ξαναδιαβάζονται σήμερα αποστασιοποιημένα, ενταγμένες στο μακρινό πια ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής, που οι νεοέλληνες διανοούμενοι αναζητούσαν την πολιτιστική και εθνική τους ταυτότητα στον απόηχο του «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» και της Μικρασιατικής Καταστροφής, εμψυχωμένοι από το «ελεύθερο πνεύμα» του Θεοτοκά, ο οποίος ονειρευόταν ρόλο ξεχωριστό για την Ελλάδα, μέσα στην Ευρώπη της Βιομηχανικής Επανάστασης. (. . .)

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]