Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται ορισμένες κρίσιμες στιγμές μιας αντίληψης που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Στόχος είναι η μελέτη ενός προβλήματος τόσο αρχαίου όσο και η φιλοσοφία, και τόσο επίκαιρου όσο τα πιο πρόσφατα δεδομένα των φυσικών επιστημών. Στην αφετηρία, οι προσωκρατικοί: οι μεγάλοι στοχαστές, οι οποίοι, στην αυγή της ιστορίας, διατύπωσαν τα θεμελιώδη ερωτήματα της φιλοσοφίας. Κατόπιν, η φυσική φιλοσοφία του Αριστοτέλη. Με ένα άλμα φθάνουμε στη νεότερη διαλεκτική, στον Χέγκελ. Στη συνέχεια αναλύονται οι απόπειρες για συγκρότηση μιας διαλεκτικής της Φύσης από τον Μαρξ και τον Λένιν, και κυρίως από τον Ένγκελς. Ένα κεφάλαιο, επίσης, αφιερώνεται στο έργο του Πωλ Λανζεβέν. Ο στόχος του βιβλίου δεν περιορίζεται στην κριτική έκθεση του έργου των διαπρεπέστερων εκπροσώπων της διαλεκτικής αντίληψης της Φύσης. Πράγματι, είναι γνωστό ότι η διαλεκτική της Φύσης αποτελεί το πιο αμφισβητήσιμο μέρος του μαρξισμού. Έτσι, σήμερα γίνεται δεκτή η ύπαρξη ενός μέρους, περιφερειακών διαλεκτικών, όχι όμως και μιας διαλεκτικής της Φύσης, η οποία θεωρείται μη νόμιμη προεκβολή των επιστημών, ένα είδος θεωρησιακής, αν όχι θεολογικής, οντολογίας. Ο συγγραφέας εξετάζει τη νομιμότητα μιας διαλεκτικής της φύσης η οποία εξελίσσεται, ως γενίκευση, σύνθεση και υπέρβαση των κατακτήσεων των επιστημών. Έτσι, με μια συγκεκριμένη ανάλυση των σχέσεων ανάμεσα στις επιστήμες, την ιδεολογία και τη φιλοσοφία στην Εισαγωγή, διαγράφεται το γενικό πλαίσιο της προβληματικής του βιβλίου, στο οποίο αναδεικνύονται η καταστατική διαφορά και ταυτόχρονα η ενότητα αυτών των τριών όψεων της γνώσης. Τέλος, ο συγγραφέας σκιαγραφεί τις νέες προοπτικές μιας σύγχρονης διαλεκτικής της Φύσης, η οποία θα αξιοποιούσε φιλοσοφικά τις μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις του 20ού αιώνα, στη φυσική, στην κοσμολογία και στη βιολογία.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]