Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Σπουδές, σπουδαστές και σπουδάστριες κατά την περίοδο του μεσοπολέμου (1926-1940)

Φούκας, Βασίλειος Α.

Επιμέλεια σειράς: Τερζής, Νίκος Π.

Κυκλοφορεί

ISBN: 978-960-467-130-4

Κυριακίδη Αφοί, Θεσσαλονίκη, 2010

Ελληνική, Νέα

€ 36.92 (περ. ΦΠΑ 6%)

Βιβλίο, Απροσδιόριστο δέσιμο

24 x 17 εκ, 528 σελ.

Περιγραφή

Η ιστορία της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης είναι δυνατόν να διακριθεί σε τρεις βασικές περιόδους:
- Η πρώτη, η `ηρωική`, κατά τον Ι. Χασιώτη, περίοδος οριοθετείται από την έναρξη λειτουργίας της Σχολής (1926 - 1927) έως τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Την περίοδο αυτή η Φιλοσοφική Σχολή προσπαθεί να διαμορφώσει μία ιδιαίτερη `φυσιογνωμία`.
- Η δεύτερη περίοδος, η περίοδος της ανάπτυξης ή της `ενηλικίωσης`, έχει ως όριο post quem το 1950 και ως όριο ante quem τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Τη χρονική αυτή περίοδο ολοκληρώνεται η διαμόρφωση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών λειτουργιών της Σχολής.
- Η τρίτη περίοδος, τέλος, η περίοδος της αναδόμησης ή της `ωριμότητας`, αρχίζει με τη μεταπολίτευση και φτάνει έως τις μέρες μας.
Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας εστιάζουμε την προσοχή μας σε ένα βασικό τμήμα της πρώτης περιόδου, στην περίοδο της διαμόρφωσης, η οποία συμπίπτει χρονικά με τη μεσοπολεμική περίοδο (1926 - 1940) και η οποία οριοθετείται από την έναρξη λειτουργίας της Σχολής, κατά το ακαδημαϊκό έτος 1926 - 1927, έως την έναρξη του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, το 1940. Στην επιλογή αυτή μας οδηγούν τα εξής γεγονότα:
α) Η περίοδος του μεσοπολέμου αποτελεί στην ιστορία, γενικότερα, και στην ιστορία και ιστοριογραφία της εκπαίδευσης, ειδικότερα, μία σαφώς οριοθετημένη φάση περιοδολόγησης με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά καθώς η πολεμική, εμφυλιακή και μεταπολεμική περίοδος, που ακολουθούν, έχουν η κάθε μία τη δική τους αυτοτέλεια και συμβολή στην ιστορία της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και μελέτης, και,
β) κατά τη μεσοπολεμική περίοδο σχηματίζεται ο βασικός εκπαιδευτικός, παιδαγωγικός και ερευνητικός ιστός του δεύτερου ελλαδικού Πανεπιστημίου, το οποίο αποτελείται για ορισμένο χρονικό διάστημα μόνο από τη Φιλοσοφική Σχολή, και η ιδιαίτερη `φυσιογνωμία` τους, όπως αυτή αποτυπώνεται στις επιστημονικές τάσεις και συμπεριφορές της `πρώτης γενιάς` των καθηγητών του, στο πρόγραμμα σπουδών και στους φοιτητές και στις φοιτήτριες που εισάγονται σε αυτή. Κατά τον Ιωάννη Χασιώτη, `την περίοδο [αυτή] σχηματίστηκε ο βασικός εκπαιδευτικός και ερευνητικός ιστός του ιδρύματος, αλλά, και η ιδιαίτερη `φυσιογνωμία` του, τουλάχιστον όπως αυτή αποτυπώθηκε στις επιστημονικές και ακαδημαϊκές τάσεις και συμπεριφορές της πρώτης `γενιάς` των καθηγητών του...`.

[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]

Προλεγόμενα
Εισαγωγή
- Χρονικός προσδιορισμός, σκοποί, στόχοι, βασικές πηγές και μεθοδολογία της παρούσας εργασίας
Χρονικός προσδιορισμός του θέματος
Αφετηρία του θέματος, αντικείμενο και πρωτοτυπία της έρευνας
Σκοποί και επιμέρους στόχοι της εργασίας
Βασικές πηγές και μεθοδολογία έρευνας
- 'Ιδρύεται Πανεπιστήμιον εν Θεσσαλονίκη': Πρόσωπα και πολιτικές, νομοθετικές ρυθμίσεις και παλινδρομήσεις
Εισαγωγικά: πλαίσιο, ιδεολογία, πολιτική
Τα πρόσωπα, οι συζητήσεις, οι ρυθμίσεις και οι παλινδρομήσεις
Ο προσανατολισμός του νέου Πανεπιστημίου
Η Θεσσαλονίκη 'υποδέχεται' το Πανεπιστήμιό της: η προοπτική της ίδρυσης του Πανεπιστημίου μέσω του τοπικού περιοδικού και ημερήσιου τύπου
'Μούσαις χάρισι θύε': η ίδρυση και λειτουργία της Φιλοσοφικής Σχολής
- Η πρώτη 'γενιά' των διδασκόντων. Καθηγητές και υφηγητές στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1926 - 1940): Πρόσωπα και πράγματα
Ιστορικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό συγκείμενο
Οι πανεπιστημιακές έδρες και οι πρώτοι διορισμένοι καθηγητές της Σχολής: '... η των ονομάτων επίσκεψις...'
'...δια φανεράς ψηφοφορίας και ητιολογημένης ψήφου εκλογή...': Οι πρώτοι εκλεγμένοι καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής
Η έδρα της Ιστορίας της Αρχαίας Τέχνης και ο Κωνσταντίνος Ρωμαίος (1928)
Η έδρα της Επιγραφικής και των Πολιτικών Αρχαιοτήτων και ο Ευστράτιος Πελεκίδης (1928)
Η έδρα της Παιδαγωγικής και ο Αλέξανδρος Δελμούζος (1928)
Η έδρα της Ιστορίας και Φιλολογίας των Εβραίων και των λοιπών Σημιτικών λαών και ο Λάζαρος Βελέλης (1928)
Η έδρα της Ιστορίας της Τέχνης και ο Δημήτριος Ευαγγελίδης (1929)
'...αιτουμένου όπως αναλάβη υφηγεσίαν...': Ο θεσμός της υφηγεσίας και οι πρώτοι υφηγητές στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Ο πρώτος υφηγητής Ι. Θεοδωρακόπουλος και η πορεία του στη Σχολή έως το 1940: '...μια πολύ συμπαθητική φιλοσοφική διανόηση...'
Ο δεύτερος υφηγητής Ι. Κακριδής: '...φιλόλογος εκ γενετής και καρποφόρος μεταδότης αυτής...'
Ο τρίτος υφηγητής Ι. Ιμβριώτης: '...πνεύμα επιστημονικό, συστηματικότητα στη σκέψη και στη διατύπωση, διάθεση παραγωγική...'
'...επιτρέπεται εις γυναίκα να γίνη υφηγήτρια εις την Σχολήν;...': Η ατυχής κατάληξη της υποψηφιότητας της πρώτης γυναίκας υφηγήτριας, Βενετίας Κώττα
Από τη διαδικασία εκλογής στο διορισμό: ο 'κατά παρέκκλισιν των διατάξεων του οργανισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης' διορισμός των Γ. Σακελλαρίου και Α. Χατζή
Γεωγραφική προέλευση και σπουδές των πρώτων καθηγητών και υφηγητών
Ηλικία διορισμού ή εκλογής των πρώτων διδασκόντων
Αναλογία καθηγητών και φοιτητών/ τριών στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο του μεσοπολέμου
Η παρουσία των πρώτων καθηγητών της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης στην πνευματική - κοινωνική ζωή της πόλης
- Το πρόγραμμα σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο του μεσοπολέμου: Πρόγραμμα και πραγματικότητα
Ο σκοπός της Φιλοσοφικής Σχολής: '...επαγγελματικός και επιστημονικός, αλλά στο βάθος ενιαίος...'
Το πρόγραμμα μαθημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής 1926 - 1936: η περίοδος της πολυμέρειας
Η εισηγητική έκθεση του Αλέξανδρου Δελμούζου (1930): '...πτυχίο φιλολογικό με διάφορες επιδόσεις...'
1937 - 1940: η περίοδος της ομοιομορφίας
Το περιεχόμενο σπουδών της Σχολής: Προγράμματα και πραγματικότητα
Η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Η διδασκαλία της Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Η διδασκαλία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και ο 'αρνητής' Γ. Αποστολάκης
Η διδασκαλία της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Η διδασκαλία της Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Οι αρχαιολογικές σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Το μάθημα της Λαογραφίας και η διδασκαλία της από τον Στ. Κυριακίδη
Η διδασκαλία της Φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
Η διδασκαλία της Ψυχολογίας και η ίδρυση Ψυχολογικού Εργαστηρίου
Η διδασκαλία της Παιδαγωγικής στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης
[...]