Η σκηνοθετική τέχνη στην Ελλάδα
Η ανάδυση και η εδραίωση της τέχνης του σκηνοθέτη στο νεοελληνικό θέατρο
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-524-330-2
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης , 11/2011
Ελληνική, Νέα
€ 34.84 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Απροσδιόριστο δέσιμο
24 x 17 εκ, 624 σελ.
Περιγραφή

Το βιβλίο επιχειρεί να περιγράψει, να αναλύσει και να ερμηνεύσει τη διαδικασία ανάδυσης και εδραίωσης του επαγγέλματος και της τέχνης του σκηνοθέτη στο ελληνικό θέατρο, από τις αρχές του 19ου αιώνα έως το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Η γέννηση και η εδραίωση της σκηνοθεσίας στην Ελλάδα ήταν μια διαδικασία εξαιρετικά αργή, δύσκολη και επίπονη. Σε πολύ γενικές γραμμές, έπειτα από μια μακρά περίοδο προετοιμασίας -από την εποχή του ελληνικού Διαφωτισμού μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους- ο Έλληνας σκηνοθέτης αναδύθηκε, τελικά, μέσα από τις μεγάλες ανακατατάξεις που έφερε ο Α` Παγκόσμιος Πόλεμος, και κατόρθωσε να εδραιώσει την παρουσία του στο Μεσοπόλεμο, από τη στιγμή που εντάχθηκε σε μια ευρύτερη προσπάθεια ανασυγκρότησης του θεάτρου της χώρας. Ο νέος παράγοντας της θεατρικής τέχνης συνάντησε δυσκολίες από τη σφοδρή κρίση της εποχής αλλά και αντιδράσεις από το εγχώριο θεατρικό κατεστημένο, που είχαν σημαντικές επιπτώσεις τόσο στη φυσιογνωμία του επαγγέλματος όσο και στο καλλιτεχνικό και ιδεολογικό περιεχόμενο της σκηνοθεσίας. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, ο νέος καλλιτέχνης του θεάτρου ήταν πλέον μια ιστορική πραγματικότητα για την ελληνική κοινωνία.


[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

Προλογικό σημείωμα στην παρούσα έκδοση
Πρόλογος
ΜΕΡΟΣ Α' Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
ΚΕΦ.1 ΟΙ ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Ο ηθοποιός-δάσκαλος του θιάσου
Ο συγγραφέας-δάσκαλος του θιάσου
ΚΕΦ.2 Ο ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΔΥΣΗΣ
Το προβάδισμα της μαθητικής και της κοσμικής ερασιτεχνίας απέναντι στους επαγγελματίες στο ζήτημα της σκηνοθεσίας
Ο ρόλος της κριτικής και η πρώιμη πρόσληψη των ξένων σκηνοθετικών εξελίξεων
Η εμφάνιση της ορολογίας γύρω από το σκηνοθέτη
ΚΕΦ.3 ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΟΓΙΑΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Η ίδρυση του Βασιλικού Θεάτρου και της Νέας Σκηνής
Η περίπτωση του Βασιλικού Θεάτρου και ο Θωμάς Οικονόμου
Η περίπτωση της Νέας Σκηνής και ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος
Η αποτυχία της εξόρμησης
ΜΕΡΟΣ Β' Η ΑΝΑΔΥΣΗ
ΚΕΦ.1 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΧΡΟΝΙΑ
Η εμφάνιση της μονοκρατορίας του σκηνοθέτη και η διαμόρφωση του σκηνοθέτη-δημιουργού στο ευρωπαϊκό θέατρο
Ο αντίκτυπος των ευρωπαϊκών εξελίξεων στην Ελλάδα
Η παγίωση της βεντετοκρατίας στην ελληνική σκηνή
Οι πρώιμες αντιδράσεις στη βεντετοκρατία
Η εισβολή του ευρωπαϊκού και αμερικανικού κινηματογράφου στην ελληνική κοινωνία και οι επιπτώσεις της στο σκηνοθετικό ζήτημα
ΚΕΦ.2 Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Η διασταύρωση της λόγιας και επαγγελματικής παράδοσης και η ολοκλήρωση των σκηνοθετικών τύπων του συγγραφέα-δασκάλου και του θιασάρχη-δασκάλου
Η ανάδυση του ρεζισέρ στην αθηναϊκή μουσική σκηνή ως αποτέλεσμα της συγκυριακής ακμής της θεατρικής επιχείρησης στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου
ΚΕΦ.3 Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΣΤΟ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Οι νέες εξορμήσεις της κοσμικής ερασιτεχνίας
Οι πρώτες γενιές 'μορφωμένων' ηθοποιών, η ανάδυση του σκηνοθέτη στο Θέατρον Ωδείου και η συμβολή του Θωμά Οικονόμου
Η παρέμβαση των συγγραφέων και η ανάδυση του σκηνοθέτη στην Εταιρεία Ελληνικού Θεάτρου. Η συμβολή του Φώτου Πολίτη και του Μιλτιάδη Λιδωρίκη
Η καθιέρωση και διάδοση της ορολογίας γύρω από το σκηνοθέτη
Η ανάδυση του σκηνοθέτη στο νεοελληνικό θέατρο
ΜΕΡΟΣ Γ' Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ
ΚΕΦ.1 Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΣΤΟ ΗΜΙΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
-Οι πρωτοβουλίες των ηθοποιών, ο πρωτοποριακός ρόλος του Σωματείου τους και η συμβολή του Πάνου Καλογερίκου
-Η εισβολή των μοντέρνων ευρωπαϊκών σκηνοθετικών εξελίξεων στη χώρα
Η γνωριμία της ελληνικής κοινωνίας με τον Ευρωπαίο σκηνοθέτη-δημιουργό
Τα όρια της πρόσληψης και η περίπτωση του Μιχάλη Κουνελάκη
Ο αποφασιστικός ρόλος των σκηνοθετών του ξένου κινηματογράφου
-Οι πρωτοβουλίες των συγγραφέων και των λογίων
-Η αφομοίωση των εξελίξεων από τους νέους λόγιους ηθοποιούς
ΚΕΦ.2 Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Οι προσπάθειες συνεργασίας των βεντετοκρατούμενων θιάσων με τους σκηνοθέτες
Η εδραίωση του σκηνοθέτη στο κρατικό θέατρο και τα προβλήματα που αντιμετώπισε
Η προσπάθεια εδραίωσης του σκηνοθέτη στο ελεύθερο επαγγελματικό θέατρο και η εμφάνιση του στις μικρές καλλιτεχνικές σκηνές
ΚΕΦ.3 Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Οι πρώιμες αντιδράσεις στο θεσμό
Η γνωριμία της ελληνικής κοινωνίας με την αντίδραση των Ευρωπαίων καλλιτεχνών του θεάτρου στο σκηνοθέτη-δημιουργό
Οι αντιδράσεις των συγγραφέων και η στροφή στην καλλιέργεια της εγχώριας δραματουργίας
Οι αντιδράσεις των ηθοποιών
ΚΕΦ.4 Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Η εδραίωση του σκηνοθέτη στο κρατικό θέατρο
Η εδραίωση του σκηνοθέτη στο υπόλοιπο επαγγελματικό θέατρο
ΜΕΡΟΣ Δ' Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΕΩΣ ΤΟΝ Β' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
ΚΕΦ.1 Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΚΕΦ.2 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ
ΚΕΦ.3 ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ
Ο αισθητισμός
Ο ιλλουζιονισμός
ΚΕΦ.4 ΟΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ
Διεθνισμός και ελληνικότητα
Αστισμός και λαϊκότητα
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΕΡΓΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ
Πηγές, Βιβλιογραφία
Ευρετήριο προσώπων
Ευρετήριο έργων
SUMMARY
CONTENTS